Πίπα - Χρήσιμες Πληροφορίες

Πούρα

savinelli

clocks

κομπολόι1

jewels

Η ιστορία της πίπας
Το κάπνισμα της πίπας μας έρχεται 1500 χρόνια πριν ο Κολόμβος ανακαλύψει την Αμερική και τον καπνό (Tabacum Nicotiana) από τους Κέλτες, με βότανα και σιδερένιες ή πήλινες πίπες, βέβαια, στην αμερικάνικη ήπειρο το κάπνισμα ήταν πολύ διαδεδομένο ανάμεσα στους Ινδιάνους. Οι πρώτες ευρωπαϊκές πίπες ήταν έως τα τέλη του 18ου αιώνα φτιαγμένες από πηλό, πορσελάνη, ασήμι, οστρακίτη (περίτεχνες, πραγματικά καλλιτεχνήματα) και μεγάλες.
Το ρείκι (Briar) ήρθε στην επικαιρότητα στο τέλος του 18ου αιώνα, κατά μια εκδοχή. Από ένα Γάλλο επισκέπτη της Κορσικής, όπου, όταν του έσπασε η πίπα του από οστρακίτη, ζήτησε να του φτιάξουν μια από ντόπιο ξύλο (ρίζα ρεικιού), το αποτέλεσμα ήταν θαυμάσιο. Έτσι, πήρε ρίζες ρεικιού και τις πήγε στο Saint Claude της Γαλλίας (ορεινό χωριό με φημισμένους για την εποχή σκαλιστές ξύλου) και τα αποτελέσματα ήταν φανταστικά. Έτσι ξεκίνησε η παραγωγή πιπών από ρείκι. Μια άλλη εκδοχή είναι ότι ένας Ιταλός έμπορος έφερε στην Αγγλία ρίζες ρεικιού από τη Σικελία, την ίδια περίπου χρονική περίοδο. Μια άλλη εκδοχή είναι ότι ένας βοσκός στην κοιλάδα French Jora, ανακάλυψε τυχαία το ρείκι. Επίσης υπάρχει μια διχογνωμία στο ποιος κατασκεύασε τις πρώτες πίπες, ο F. Comoy ή ο Ol Courricu.

Ρείκι, το φημισμένο
Το ρείκι (Erika Arborea) είναι αυτοφυές, θαμνώδες φυτό, που ευδοκιμεί στα παράλια μέρη της Μεσογείου και δεν έχει καμία σχέση με την άγριο (θαμνώδη) τριανταφυλλιά ή την κουμαριά. Πολλοί έμποροι, είτε από σκοπιμότητα είτε από άγνοια, πωλούν πίπες ρεικιού (ή όχι) λέγοντας ότι είναι τριανταφυλλιά, για να δηλώσουν υψηλή τιμή και ποιότητα. Είναι λάθος, μιας και δεν παράγονται πίπες από τριανταφυλλιά. Τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν από διάφορους πίπες από ρίζα κουμαριάς, σαν πίπες από ρείκι. Καλό είναι να τις αποφεύγετε, αφού είναι χαμηλής ποιότητας.
Τι είναι αυτό που κάνει το ρείκι ιδανικό για την κατασκευή πίπων υψηλής ποιότητας; Η αντοχή τους στις υψηλές θερμοκρασίες καύσης και η εύκολη επεξεργασία του.

Στάδια κατασκευής
Όταν συλλεχθούν οι ρίζες, αποθηκεύονται σκεπασμένες και βρέχονται συνεχώς. Στη συνέχεια βράζονται 24 ώρες και μετά κόβονται σε προπλάσματα (κύβοι) από όπου θα φτιαχτεί η πίπα. Αυτό το πρώτο στάδιο παραγωγής αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της παραγωγής και θέλει μεγάλη εμπειρία. Εδώ ο καλός πριονιστής θα βγάλει τα κομμάτια Α’ ποιότητας με το κάθετο φίαμα (νερά).
Αμέσως μετά το κόψιμο, ακολουθεί η διαλογή των μεγεθών και ποιότητας - εδώ έχουμε την πρώτη ποιοτική διαλογή. Κατά τη διάρκεια αυτών των εργασιών, τα ρείκια βρέχονται συνεχώς με άφθονο νερό.
Στη συνέχεια αποθηκεύονται σε κλειστούς, καλά αεριζόμενους χώρους, για 6 μήνες έως 1 χρόνο.
Επόμενο στάδιο είναι η διαλογή μεγέθους (2ο στάδιο ποιοτικής διαλογής). Εδώ τα προπλάσματα χωρίζονται ανάλογα με το μέγεθός τους, για την κατασκευή πίπων συγκεκριμένου σχήματος.
Στη συνέχεια, περνάμε στη δημιουργία του μπολ (5 στάδια για τη δημιουργία του). Γενικά απαιτούνται 75 διαφορετικές εργασίες με εξειδικευμένα μηχανήματα και με το χέρι για να έχουμε μια έτοιμη πίπα.
Ένα άλλο σημαντικό κομμάτι είναι το επιστόμιο. Κατά βάση αυτό είναι εβονίτης ή βουλκανίτης (είδος σκληρού πλαστικού από καουτσούκ και θειάφι). Τα τελευταία χρόνια, οι κατασκευαστές υψηλής ποιότητας πίπων χρησιμοποιούν επιστόμια από ακρυλικό υλικό (που δεν παρουσιάζει το βασικό μειονέκτημα του εβονίτη, το άσπρισμα και επιπλέον έχει τη δυνατότητα χρωμάτων και σχεδίων).
Μια ρίζα ρεικιού είναι έτοιμη για παραγωγή πίπας στα 50 χρόνια. Η Ελλάδα είναι ακόμα ο παράδεισος του ρεικιού, βγάζοντας εξαιρετικής ποιότητες και μεγάλες ποσότητες, το οποίο εξάγεται (μια κάθετη μονάδα παραγωγής πίπων από ρείκι είναι η Αχαϊκή Α.Ε. Amadeus). Επίσης ελληνικής παραγωγής πίπες έχουμε από: Pipex (Στέφανος), Fallion (Αφοί Παπαδά), Alexander (Ζαββός).

Φινίρισμα - λαιμός - φίλτρα
Το φινίρισμα είναι χαρακτηριστικό της πίπας. Έχουμε το λείο και σε πολλά χρώματα και το ανάγλυφο ή αμμοβολής φινίρισμα.
Η σχέση λαιμού και μπολ είναι πολύ σημαντικό να έχει αναλογία για σωστό κάπνισμα.
Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούμε φίλτρα με άνθρακα ή χωρίς, με πιο διαδεδομένο μέγεθος αυτό των 9 μμ.
Ένα νέο σύστημα φίλτρου είναι αυτό της υγροπαγίδας (water trap) όπου τα υγρά από το στόμα και τον καπνό συλλέγονται σε ένα θάλαμο, έτσι ο καπνός έρχεται στο στόμα στεγνός.
Όπως όλα τα συστήματα, έτσι και αυτό έχει τους fan και τους αντιπάλους του. Το σύστημα αυτό ξεκίνησε από την Αγγλία, αλλά βελτιώθηκε και εξελίχθηκε από τον Αλ. Ζαββό (Alexander) στην Ελλάδα. Σήμερα, πίπες με υγροπαγίδα εκτός από τον Alexander, παράγουν και η Αχαϊκή Amadeus και οι Αφοί Παπαδά (Fallion).

Συντήρηση - καθαρισμός
Σχετικά με ορισμένες συμβουλές, όπως για παράδειγμα ότι πριν να ανάψει μια καινούρια πίπα πρέπει να μείνει βουτηγμένη σε ποτό για κάποιο χρονικό διάστημα και άλλα παρόμοια, είναι χρήσιμα μόνο εφόσον θέλουμε να καταστρέψουμε την πίπα μας με φαντασία. Μετά την απόλαυση του καπνίσματος, έρχεται η ώρα της καθαριότητας. Βασικός κανόνας είναι ότι ποτέ δεν την καθαρίζουμε ζεστή. Αφού έχει κρυώσει, βγάζουμε και καθαρίζουμε το επιστόμιο, με τα ειδικά μάκτρα που υπάρχουν γι’ αυτή τη δουλειά, από τα κατάλοιπα της καύσης του καπνού. Αν η πίπα έχει κινητό φίλτρο, απλώς το αλλάζουμε, αν έχει μεταλλικό φίλτρο το καθαρίζουμε με τη βοήθεια λίγου οινοπνεύματος. Για να καθαρίσουμε το μπολ δεν τη χτυπάμε ποτέ όπου βρούμε, αλλά πάντα χρησιμοποιούμε τα ειδικά σταχτοδοχεία με το φελλό. Τα υπολείμματα καπνού τα αφαιρούμε χρησιμοποιώντας το σκαλιστήρι.
Ένα παραμελημένο μπολ γρήγορα δίνει πικρή γεύση, καταστρέφοντας όλο το άρωμα του καπνού και μυρίζει άσχημα, ακόμα και όταν δεν είναι αναμμένη η πίπα. Ένα γρήγορο καθάρισμα του μπολ μετά από κάθε χρήση, απομακρύνει τον παραπάνω κίνδυνο.
Εκτός από το κανονικό καθάρισμα της πίπας, ένα άλλο βασικό σημείο στη συντήρησή της είναι η αφαίρεση του κάρβουνου από τα εσωτερικά τοιχώματα του μπολ. Από το πρώτο κιόλας κάπνισμα, το μπολ αρχίζει να αποκτά ένα στρώμα κάρβουνου, το οποίο αυξάνει με τα καπνίσματα. Για να το αφαιρέσουμε, χρησιμοποιούμε το ειδικό μαχαίρι που έχουν τα σκαλιστήρια, με μεγάλη προσοχή, αφήνοντας πάντα ένα στρώμα πάχους μισού χιλιοστού περίπου.
Για τις πίπες που έχουν κουραστεί και γεμίσει από αιθέρια έλαια, έχω μια θαυμάσια συνταγή καθαρισμού, διάρκειας 10 ημερών (επαναγλύκανση). Φέρτε μας τις κουρασμένες πίπες να τις κάνουμε καινούριες.

Γέμισμα - το κλειδί του καλού καπνίσματος
Και αυτή η φάση έχει να κάνει με το χαρακτήρα του καπνιστή. Κατ’ αρχήν πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι δεν γεμίζουμε μια καινούρια πίπα με το πρώτο άναμμα κατευθείαν μέχρι την κορυφή του μπολ.
Τις πρώτες φορές αρχίζουμε με μικρή ποσότητα καπνού από τη βάση του μπολ και ανεβαίνουμε σταδιακά, ώστε η φωτιά να έρθει σταδιακά στο μπολ.
Κατά τη διάρκεια του γεμίσματος, ρίχτε τον καπνό απαλά, χτυπώντας ελαφρά το μπολ. Την ιδανική πυκνότητα του καπνού θα τη βρείτε με το χρόνο.
Ίσως χρειαστεί να πιέσετε τον καπνό με το ειδικό εργαλείο εάν είναι αραιός ή να τον αραιώσετε εάν είναι πολύ πυκνός (η ιδανική πυκνότητα είναι αυτή που δεν ρουφάμε αέρα καλά και δεν πιάνεται ο λαιμός μας ρουφώντας). Μη φοβηθείτε να χρησιμοποιήσετε σπίρτα (η φωτιά του σπίρτου είναι ιδανική, ειδικά για τους νέους καπνιστές) γιατί ο καπνός καίγεται στην ιδανική θερμοκρασία. Ανάψτε την πίπα όσες φορές χρειαστεί. Ο καπνός της πίπας δεν πρέπει να καίγεται σε υψηλές θερμοκρασίες γιατί χάνουμε ένα μεγάλο μέρος της γεύσης. Με το χρόνο, σχηματίζεται ένα προστατευτικό στρώμα κάρβουνου που παρεμβάλλεται. Επίσης, τον πρώτο μήνα καλό είναι να την καπνίζουμε μόνο σε κλειστούς χώρους, ώστε να μπορούμε να ελέγχουμε τη θερμοκρασία της.
Πόσες πίπες είναι απαραίτητες σε έναν καπνιστή; Όσες θέλει και όσες «αντέχει η τσέπη του». Το μίνιμουμ πάντως είναι επτά, μία για κάθε ημέρα της εβδομάδας. Και αυτό γιατί η πίπα κουράζεται και «στομώνει» με τη χρήση. Μετά από μια ημέρα χρήσης είναι απαραίτητο να αερίζεται και να στεγνώνει 2-3 ημέρες. Και ανάμεσα σε δύο καπνίσματα είναι καλό να αφήνουμε να περάσουν μερικές ώρες.
Όλες οι πίπες έχουν ένα βιομηχανικό προστατευτικό στρώμα όταν τις αγοράζετε (όσες δεν έχουν, χρειάζονται ένα λεπτό στρώμα μελιού στην αρχή).

Πώς να διαλέξουμε την κατάλληλη πίπα
Η εξήγηση της διαφοράς μεταξύ της ακριβής και της φθηνής πίπας, βρίσκεται στη σπανιότητα των καλών υλικών. Με μια ποικιλία από αρκετές εκατοντάδες διαφορετικών μοντέλων και παρόλο που σε αρκετές περιπτώσεις οι διαφορές ανάμεσα στα διάφορα σχήματα είναι ασήμαντες, ο μοναδικός απλός κανόνας που μπορεί να υιοθετήσει κάποιος όταν έρθει η ώρα να διαλέξει μια πίπα είναι ότι πάνω απ’ όλα πρέπει να είναι άνετη στο στόμα.
Όσο εύκολο είναι να το λέει κανείς, τόσο δύσκολο είναι να το πετύχει, γιατί η άνεση καθορίζεται κατά πολύ από το σχήμα και αυτό με τη σειρά του από το βάρος της πίπας.
Ο ιδανικός συνδυασμός πάντως είναι να διαλέξουμε ένα μοντέλο με μπολ από ξύλο ικανοποιητικής ποιότητας και λογικού βάρους και με σχήμα που να μπορεί να το ανεχτεί ο καπνιστής.
Ένα βασικό ερώτημα που απασχολεί όσους σκοπεύουν να αγοράσουν μια πίπα, είναι το αν υπάρχει ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στις ακριβές και τις φθηνές πίπες. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι θετική. Ένας επαΐων θα έλεγε πως είναι και ουσιαστική και τεράστια. Για τους αρχάριους βέβαια του είδους, οι φθηνές μπορούν να θεωρηθούν απαραίτητες. Η εξήγηση της διαφοράς μεταξύ της ακριβής και της φθηνής πίπας, βρίσκεται στη σπανιότητα των καλών υλικών. Μιλήσαμε ήδη παραπάνω για τη φύση και την προέλευση του ξύλου που χρησιμοποιείται για την κατασκευή του αντικειμένου. Άψογη θεωρείται εκείνη η πίπα που το ξύλο της είναι απόλυτα συμπαγές, με καθαρά νερά (όχι απαραιτήτως ίσια), χωρίς ρωγμές, χοντρούς ρόζους ή τρύπες από ζωύφια. Επόμενο η τιμή μιας τέτοιας πίπας να είναι σχετικά υψηλή. Βέβαια, κάποιος θα ρωτήσει εδώ εάν η ποιότητα του ξύλου έχει πρακτική σημασία. Ασφαλώς και έχει, διότι μια πίπα με άψογο ξύλο, με τη σωστή χρήση και μεταχείριση, έχει μπροστά της περισσότερο από μισό αιώνα ζωής. Και όσο παλιώνει, τόσο καλύτερα καπνίζει.
Πολλοί ρωτούν γιατί πρέπει να έχουν πολλές πίπες. Η απάντηση είναι ότι η χρήση πολλών πίπων δίνει το χρόνο στις πίπες να ξεκουραστούν, να στεγνώσουν. Μια κουρασμένη πίπα θα κάνει κακό και πικρό κάπνισμα. Οι παλαιοί και έμπειροι καπνιστές, καταλαβαίνουν αμέσως πότε μια πίπα τους είναι κουρασμένη και μια τέτοια πίπα χρειάζεται επαναγλύκανση και χρόνο να επανέλθει. Πόσες πίπες χρειάζονται; Θα έλεγα όσες πιο πολλές.
Μπορεί κάποιος να αγοράσει με μίνιμουμ τα 10 τεμ. Ζητήστε από τους φίλους σας μια πίπα για δώρο, έτσι πολύ γρήγορα και οικονομικά θα ξεκινήσετε τη συλλογή σας.

Καπνοί
Οι καπνοί πίπας παράγονται κυρίως στις περιοχές του Rio Grante στη Βραζιλία, στην Ιάβα, στη Σουμάτρα της Ινδονησίας, στη Ζιμπάμπουε και στο Μαλάουι της Αφρικής, όπως και στη Virginia και Κεντάκι των ΗΠΑ. Οι ποικιλίες καπνών που χρησιμοποιούνται, είναι Burley - Virginia - Kentaky - Maryland, οι οποίοι αρωματίζονται από σκούρα καπνά Latakia - Perigre, ανάλογα με τις αναμείξεις που χρησιμοποιούνται, χωρίζονται σε ολλανδικού, αγγλικού, αμερικανικού και σκανδιναβικού τύπου. Αυτές βέβαια είναι και οι κυριότερες χώρες παραγωγής καπνών πίπας.
Μερικές χρήσιμες πληροφορίες για τον καπνό. Οι ιδανικές συνθήκες διατήρησης του καπνού είναι 70% υγρασία και 18o C θερμοκρασία. Μπορούμε να διατηρήσουμε αυτές τις συνθήκες, χρησιμοποιώντας ειδικά βάζα με υγραντήρα. Για να καπνιστεί σωστά ο καπνός στην πίπα, πρέπει να μην είναι πολύ υγρός ούτε πολύ ξερός. Μερικές από τις πιο γνωστές μάρκες στην Ελλάδα είναι ο Captain Black (αμερικανικής προέλευσης και τύπου, αρκετά υγρός και χοντροκομμένος), ο Borkum Rif (σκανδιναβικής προέλευσης και τύπου, πιο λεπτά κομμένος και με φρουτώδη γεύση), Cold Block - Enrimore (αγγλικής προέλευσης και τύπου), Sandinavic Amfora (ολλανδικής προέλευσης και τύπου), στην Ευρώπη (Γερμανία - Αγγλία) και στην Αμερική.
Υπάρχουν εκτός των τυποποιημένων γεύσεων - αρωμάτων καπνών και χύμα καπνοί, όπου ο καπνιστής επιλέγει το χαρμάνι που του αρέσει, φτιάχνοντας το δικό του τύπο από διάφορους καπνούς.

Επίλογος
Κλείνοντας, θέλω να επισημάνω ότι η σχέση καπνιστή πίπας με τις πίπες του είναι αυστηρά προσωπική (ερωτική θα έλεγα) και αναντικατάστατη, μιας και όπως κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός, έτσι και κάθε πίπα είναι μοναδική (μπορεί να μοιάζει στο σχέδιο), μιας και το κάθε φυτό είναι μοναδικό αλλά και με τη χρήση της αποκτά τη δική της ιστορία και τα δικά της χαρακτηριστικά. Μια πίπα καπνού δεν είναι ένα απλό εργαλείο καπνίσματος. Είναι πολύ περισσότερο από έργο τέχνης, ως αντικείμενο με ψυχή, γι’ αυτό να τις φέρεστε με σεβασμό και αγάπη, όπως τον εαυτό σας. Χρησιμοποιήστε το προσωπικό σας γούστο πάντα για την αγορά της πίπας, μέχρι τον καπνό. Βάλτε την προσωπική σας σφραγίδα στο κάπνισμά σας. Εμπιστευτείτε τα ειδικά καταστήματα και τους ειδικευμένους ανθρώπους για την αγορά πίπας και καπνού. Εμπιστευτείτε τους. Αποφεύγετε τους πλανόδιους πωλητές πίπας και καπνού. Δεν είναι ότι καλύτερο για εσάς. Σε εμάς, «ΤΟ ΜΑΓΑΖΙ», Μ. Ασίας 5 στη Ν. Ιωνία, θα βρείτε τα πάντα για το κάπνισμα πίπας, από τον αρχάριο μέχρι τον έμπειρο. Είμαστε στη διάθεσή σας με την εμπειρία μας να σας βοηθήσουμε σε ότι σας χρειάζεται.

Προτιμάτε ελληνικές πίπες, από ελληνικά χέρια
Amadeus - Pipex - Fallion - Alexander

Φωτογραφίες από επίσκεψη στο εργοστάσιο της εταιρείας Savinelli το Μάιο 2006

Μαζί με τον Διευθυντή Παραγωγής του εργοστασίου SAVINELLI (& καπνιστή πίπας)

Αναχώρηση του group για Ιταλία

Ο Εμπορικός Διευθυντής & η Ελληνίδα Αντιπρόσωπος κα Φωτοπούλου σε ένα μικρό γεύμα κατά την άφιξη στο εργοστάσιο που λόγω ξαφνικής βροχής αντί να γίνει στον υπέροχο καταπράσινο κήπο έγινε στο υπόστεγο

Εργασίες κατασκευής

Συνάδελφοι και ο κ. Φωτόπουλος (μπαμπάς) μπροστά σε έτοιμες πίπες

Η οδός προς τιμήν του παππού Savinelli

Το βραδινό γεύμα προς τιμή των προσκεκλημένων ο Σ. Καράμπουλας, η κα Φωτοπούλου, ο Διευθυντής Εργοστασίου, ο κ. Φωτόπουλος και οι δύο Εμπορικοί Διευθυντές